Os gravados de Goya
- Achegarnos ao universo creativo e ao significado da obra dun dos artistas máis importantes da plástica española e europea
- Introducir ao alumno no concepto de arte como documento histórico e como reflexo dunha determinada época, neste caso do paso do Antigo Réxime ao sistema liberal
- Coñecer o procedemento creativo e as posibilidades expresivas e estéticas da técnica do gravado
- Comprobar como a arte é unha ferramenta esencial para expresar ideas propias e como plataforma de denuncia das inxustizas
Achegarémonos á figura de Fracisco de Goya a través das series de gravados que conserva o Museo de Belas Artes: Reproduccións dos cadros de Velázquez, os Caprichos, os Desastres, os Disparates ou a Tauromaquia.
Comezaremos o percorrido comentando os gravados que fixo Goya copiando os cadros de Velázquez para a súa difusión. Foi a partires deste encargo real, que Goya aprende a técnica e comeza a usar o gravado como vehículo fundamental da súa expresión artística.
Explicaremos quen era Goya, como foi a súa traxectoria e que transcendencia terá para moitos dos artistas que virán despois. Tamén falaremos de como é a técnica do gravado e a importancia que tivo para a difusión de imaxes.
Os caprichos representan unha visión crítica en clave irónica da sociedade do Antigo Réxime. Goya fai, a través destas estampas, unha denuncia dos costumes sociais da época, na que se reflicte a súa defensa da ilustración e a súa ideoloxía liberal. Veremos como denuncia a ignorancia (“si sabrá más el discípulo”), as supersticións (“lo que puede un sastre”), os privilexios e os malos costumes do clero (“están calientes”), a crueldade da Inquisición (“aquellos polvos...”), os abusos dos poderosos (“se repulen”), a miseria material e moral (“a caza de dientes”) ou a falta de liberdade (“no hay quien los separe”).
Unha serie de gran importancia dentro da obra de Goya son os Desastres da guerra, na que fai unha denuncia dos horrores como consecuencia dos conflitos bélicos, a través da súa visión sobre as guerras napoleónicas na Península Ibérica. Goya non toma partido, nestas imaxes non hai honra militar, nin bos nin malos, só imaxes de extrema crueldade e violencia. Nesta altura Goya actúa case como un reporteiro de guerra.
Goya vai dar continuidade o seu labor de gravador a través dunha serie de estampas coñecidas como os Caprichos enfáticos, a través dos cales denunciará o regreso do absolutismo e o castigo sufrido polos liberais unha vez rematada a guerra. Seres que adoptan formas animais para acentuar a súa falta de humanidade, sacerdotes na corda frouxa ou alegorías que representan á liberdade morta, son algunhas das singulares estampas desta etapa creativa.
No percorrido tamén comentaremos outras series de gravados presentes na colección do museo. Os Disparates son obra do Goya máis enigmático. Un Goya que nos traslada a un mundo escuro habitado por seres aberrantes e infernais. Por último, a través da serie Tauromaquia comprobaremos a excelente capacidade de debuxo, de análise das formas e de composición que converteron a Goya nun dos mellores artistas da súa época.